Wat is qigong?

Qi staat voor het Chinese concept van levensenergie; Gong betekent zoveel als "de kunst" of "vaardigheid". Chi Kung kun je dus vertalen als "het beheersen van en werken met levensenergie".Maar wat is nu eigenlijk deze levensenergie? Of liever, hoe voel je energie? Als je het vergelijkt met de stroom van elektriciteit of water dan zie je dat er altijd twee polen nodig zijn om energie in beweging te zette. Hoog en laag, vol en leeg, heet en koud, strak en ontspannen. Volgens de Taoïstische zienswijze beweegt de mens ook tussen twee polen of uitersten: hemel en aarde, yang en yin. Dit zijn de twee uitersten en de mens staat met zijn voeten op aarde en reikt met zijn hoofd in de hemel. Net als een lamp alleen kan branden als hij verbonden is met een plus en een minpool. Of meer traditioneel een kaarsvlam. Deze kan alleen vlammen zolang hij gevoed wordt door het zichtbare yin deel, de kaars, en de veel lichtere en onzichtbare lucht. Zo brandt ook de mens van geboorte tot dood door zijn verbondenheid met deze twee essentiële polen.

En dat is waarin het in essentie om gaat in qigong: verbinden. Door middel van de juiste lichaamshouding, ademhaling en aandacht word je je bewust van de energieën die door je stromen en kun je deze bewust gaan beïnvloeden en versterken. De oefeningen beginnen dus puur fysiek en brengen je aandacht, intentie steeds dieper in je lichaam. Door steeds dieper te ontspannen, worden de bewegingen steeds minder fysiek en ga je uiteindelijk alles bewegen met je yi of intentie. Mind over matter. Zodra je dat beheerst heb je dus qi gong: kunde, beheersing, controle over je qi.

Is het net zo iets als yoga?

Ten eerste moet je dan helder maken wat yoga is. Yoga in het westen is voornamelijk bekend om lichamelijk rekken en strekken, soms gecombineerd met diepe ontspanning of meditatie. Maar oorspronkelijk is yoga ook een spirituele wetenschap. De fysieke oefeningen zijn ervoor bedoeld om het lichaam sterk, soepel en open te krijgen zodat de subtiele energiestromen hier ongehinderd doorheen kunnen stromen. In yoga heet dit pranayama, ofwel energie beheersing. Qigong betekent feitelijk hetzelfde: alleen is de methode net iets anders. Net als yoga vergt het een gezond, sterk, lenig lichaam om de energie te kunnen ontvangen. En net als in yoga is dit geen doel op zich maar is dit weer een voorbereidende stap voor het ware spirituele werk: alchemie, meditatie, samadhi, verlichting of één worden met de Dao.

Is het meditatie?

Nee, maar wel een voorbereiding tot. Het staat eigenlijk tussen fysiek bewegen en meditatie in. Het is grotendeels fysiek waarbij je door het verhogen van je fijngevoeligheid een steeds diepere verbinding met je lichaam maakt. En in tegenstelling tot meditatie hoef je niet absoluut stil te zijn. De energiestromen zijn er al, en je hoeft daar zelf met wilskracht eigenlijk niets aan toe te voegen. Het gaat dus puur om de aandacht waarmee je steeds efficiënter en subtieler leert bewegen en zodoende steeds meer energie vrij maakt. En als de energie uiteindelijk vrij kan stromen door je lichaam leidt dit automatisch tot de volgende stap: meditatie.

Is het niet gewoon bejaardengymnastiek?

Nee, dat is het van oorsprong absoluut niet. Qigong leidt tot een goede gezondheid waardoor je heel gezond oud kan worden. Maar dat betekent niet dat het alleen maar wat low impact armgezwaai is  voor bejaarden. De oefeningen zien er aan de buitenkant bedrieglijk eenvoudig uit, maar net als een ijsberg zie je slechts 10 procent. De rest speelt zich binnenin af en daar moet dus veel werk worden verricht. Oorspronkelijk geldt voor qigong het oude gezegde: mens sana in corpore sano, een gezonde geest in een gezond lichaam. Lichaam en geest moeten dus in balans zijn. Qigong is dus een basis voor spirituele ontwikkeling, maar werkt net als yoga ondersteunend voor andere sporten door het verbeteren van de ademhaling, lenigheid, balans en lichaamshouding.

Is het Mindfulness?

Mindfulness is een begrip waar de laatste tijd steeds meer belangstelling voor ontstaat. Maar eigenlijk is 'mindfull' bewegen niet iets nieuws. In China doen ze hier al 4000 jaar aan en noemen het qigong. Hoewel het dus oorspronkelijk niet als mindfulness is ontwikkeld kun je er wel het verband mee zien. Qigong draait immers om het samenspel tussen je beweging, adem en intentie of aandacht. Tevens leer je om al je gedachten zonder oordeel te laten gaan. Naarmate je steeds sterker de geest en adem erin betrekt, gaat je aandacht steeds meer naar binnen en leer je de oefeningen op een ‘mindfulle’ manier uit te voeren. Je kunt altijd nog verder ontspannen totdat je enkel nog met je yi of mind werkt. Kortom, qigong is van origine niet ontwikkeld als mindfulness meditatie, maar heeft er wel veel verwantschap mee.  

Hoe verhoudt het zich tot andere lesvormen?

Bij veel lessen in sportscholen ga je een uurtje trainen waarbij de docent instructies geeft of roept, en de cursist kijkt en doet die zo goed mogelijk na. In qigong worden uiteraard ook instructies geven, maar daarna is het de bedoeling om je aandacht naar binnen te brengen en te luisteren/voelen wat er gebeurt in je lichaam. Het vergt dus meer zelfstandigheid. Daarnaast is het echt aan te raden om dagelijks thuis te oefenen. Qigong is een proces dat je brengt van het fysieke naar het energetische, ofwel Qi. En de qi die je hebt opgewekt, moet je blijven circuleren, anders ebt het weer weg. Een mooi chinees spreekwoord verwoordt dit heel treffend: Een talent dat niet dagelijks groeit, zal dagelijks afnemen.

Is het goed voor je gezondheid?

 Studies aan de universiteit van Harvard hebben aangetoond tai chi en qigong een diepgaande positieve werking hebben op het menselijk lichaam. Een paar voorbeelden op rij:

• Een beter slaappatroon
• Je voelt je meer ontspannen
• Het geef je een grotere kracht
• Een betere conditie
• Je voelt je vitaler en opgewekter
• Je bent meer in balans
• Een groter concentratie vermogen
• Je voelt je zelfverzekerder

Kortom, of je het nu doet voor je gezondheid, ontspanning of spirituele ontwikkeling, qigong is heel toegankelijk en kan een grote verrijking zijn in je leven.